Safra taşı, safra kesesinde safra adı verilen bir sıvıdan oluşan, çakıl veya kum gibi görünen sert kümelerdir. Safra çok fazla kolesterol veya atık ürün içeriyorsa, safra taşlarına dönüşebilir. Safra taşları özellikle kadınlarda yaygındır. 40 yaşından itibaren 100 kadından 20'sinde ve 100 erkekten 10'unda safra taşı olduğu tahmin edilmektedir.

Çoğu insan safra kesesi taşı olduğunu bile fark etmez, safra taşı olan 100 kişiden yaklaşık 80'inde, 15 yıl boyunca hiçbir belirti görülmez. Safra kesesi taşları, bir kum tanesinden bir yumurta büyüklüğüne kadar değişebilir ve ani karın ağrısına neden olabilir. Safra kesesi atağı olarak adlandırılan bu ağrı, bu safra kesesi taşları safra kesesini tıkadığında veya tahriş ettiğinde ortaya çıkar. Safra taşı genellikle sadece ağrıya neden olurlarsa tedavi edilir.

Safra Kesesi Nedir Ve Ne İşe Yarar?

Safra kesesi sindirim sisteminizin bir parçasıdır. Karaciğerinizin altında bulunan küçük, armut biçimli bir kesedir. Karaciğerinizde yapılan yeşilimsi sarı bir sıvı olan safrayı depolar ve yoğunlaştırır. Safra, yediğiniz gıdalardaki yağları sindirmeye yardımcı olur.

Safra Taşı Nedir?

Safra taşı, küçük kum tanelerinden bir pinpon topu büyüklüğüne kadar değişebilir. Safra kesesinde safra çok yoğunlaştığında gelişirler. Safra kümesindeki maddeler bir araya gelerek "taş" oluştururlar. 

Safra taşı türleri

•    Kolesterol taşları, tüm safra taşlarının en az dörtte üçünü oluşturan en yaygın türdür. Karaciğeriniz çok fazla kolesterol üretiyorsa, bu da safrada çok fazla kolesterole neden olur.

•    Pigment taşları daha az yaygındır. Küçük ve koyu kahverengi veya siyah renktedirler. Mide veya kan hastalıkları olan kişilerde görülme eğilimindedirler.

Safra Kesesi Taşlarına Ne Sebep Olur?

Safra taşları, safrada bulunan kolesterol ve diğer şeyler taş yaptığında oluşur. Safra kesesi olması gerektiği gibi boşalmazsa yine taş oluşabilir. Fazla kilolu veya hızlı kilo vermeye çalışan kişilerin safra kesesi taşı alma olasılığı daha yüksektir. Bazı insanlarda ise kan bozuklukları safra taşı oluşumuna sebep olur.

Safra Taşlarının Belirtileri

Tüm safra taşları belirtilere neden olmaz. Bazıları, başka nedenlerle görüntüleme çalışmaları sırasında fark edilir.

Safra kesesi taşı olan kişilerin yaklaşık yüzde 15'i safra kanalında taş geliştirecektir. Safra kanalının tıkanması, pankreas kanalının tıkanmasına da yol açabilir, çünkü bu kanallar genellikle birbirine bağlıdır.

En yaygın semptom, karaciğer ve safra kesesinin bulunduğu vücudun sağ tarafında üst karın ağrısıdır. Ağrı aniden başlayıp şiddetli olabilir. Veya yavaş, donuk bir ağrı olabilir ya da aralıklarla ortaya çıkabilir. Ağrı, karın bölgesinden sırtın üst kısmına veya omzuna kayabilir.
 
Bir safra kanalının uzun süreli tıkanması, safra yolunda ve kan dolaşımında atık ürünlerin birikmesine neden olarak kolanjit adı verilen bir enfeksiyona yol açabilir. Ayrıca, karaciğerde artan ciddi bir bakteriyel enfeksiyon, safranın ince bağırsağa salınmasını önleyebilir.
 
Safra kanalındaki bir safra taşı, pankreas kanalını tıkayarak pankreasta veya pankreatitte ağrılı iltihaplanmaya neden olabilir.  
Safra taşı, safra kesesini, karaciğeri, ana safra kanalını veya pankreas kanallarını tamamen tıkarsa, şu belirtiler görülebilir.
•    Mide bulantısı
•    Ateş
•    Titreme
•    Sarı cilt veya gözler (kandaki atık ürün olan bilirubinin birikmesinden)
•    Koyu idrar
•    Kaşıntı
•    Yorgunluk
•    Kilo kaybı
•    Gece terlemeleri
•    İştah kaybı
•    Yağlı veya açık renkli dışkı

Safra kesesi taşı geliştiren hastalar, kolanjiyokarsinom adı verilen safra kesesi kanseri olma riski biraz daha yüksektir. Bununla birlikte, bu nadir görülen bir hastalıktır ve safra kesesi taşı olan çoğu insan kansere yakalanmaz.

Safra Taşı İçin Bitkisel Tedaviler

Koruyucu sağlıklı beslenmeye ek olarak, bazı şifalı bitkiler safra kesesini uyarır ve safra akışını destekler.

Karahindiba ve devedikeni özellikle faydalıdır. Safra üretimini uyaran maddeler (karahindiba içinde taraxacin ve devedikeni içinde silimarin) içerirler.

Bu otlar çay, tentür olarak alınabilir veya haşlanarak yenebilir. Genç devedikeni yapraklarının keskin kenarlarını kesin. Karahindiba yeşillikleriyle karıştırın ve ıspanak gibi buharda pişirin. Hatta çiğ bile yiyebilirsiniz.

Oregon üzümleri karaciğere kan akışını ve safra üretimini iyileştirir. Karahindiba ve devedikeni ile bir çayda birleştirilebilir. Bu karışım, rahatlatıcı ve yatıştırıcı özelliklere sahip olan papatya, hatmi ve karaağaç gibi bitkilerle karıştırıldığında daha da etkilidir. Bu karışım aynı zamanda safra kesesi iltihabını azaltmaya da yardımcı olur.

Biberiye ayrıca safra üretimini uyarır ve safra kanalında oluşabilecek krampları giderir. Yağın sindirilmesine yardımcı olduğu bilinmektedir ve genellikle yüksek yağlı yemeklerde kullanılır.

Enginar yapraklarının vücudun safra üretimini artırdığı ve safra kesesi taşlarının gelişme olasılığını azalttığı düşünülmektedir. Safra kesesi taşlarının zaten mevcut olduğu durumlarda, enginar içeren ürünler, bir tıkanıklık olursa daha fazla soruna neden olabilir. Bu tedavi yöntemini kullanmadan önce, safra yolunda tıkanma olmadığından emin olmak için bir doktora danışılmalıdır. 

Beslenme ve Takviyeler

Bu beslenme yöntemleri belirtileri azaltmaya yardımcı olabilir:

•    Süt ürünleri (süt, peynir ve dondurma), buğday (glüten), soya, mısır, koruyucular ve kimyasal gıda katkı maddeleri gibi şüpheli gıda alerjenlerini ortadan kaldırın. Özellikle yumurtalar safra kesesini tahriş edebilir. Doktorunuz sizi gıda alerjileri için test edebilir.

•    Kepekli tahıllar (alerji yoksa), koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak ve lahana gibi), B vitamini ve demir açısından zengin yiyecekler yiyin.

•    Meyveler (yaban mersini, kiraz gibi) ve sebzeler (kabak ve dolmalık biber gibi) dahil olmak üzere antioksidan açısından zengin yiyecekler yiyin.

•    Beyaz ekmek, makarna ve şeker gibi rafine edilmiş gıdalardan kaçının.
•    Daha az kırmızı et ve daha fazla yağsız et, soğuk su balığı, soya veya protein için fasulye yiyin.

•    Zeytinyağı veya hindistancevizi yağı gibi sağlıklı yemeklik yağlar kullanın.

•    Çerezler, krakerler, kekler, patates kızartması, çörekler, işlenmiş gıdalar ve margarin gibi trans yağ asitlerini azaltın veya tamamen beslenmenizden kaldırın.

•    Alkol ve tütünden kaçının. Bazı kanıtlar, kafeinli kahve içen kişilerin daha düşük safra taşı riskine sahip olduğunu göstermektedir, ancak çalışma sonuçları karışıktır. Kafein çeşitli koşulları etkileyebileceğinden ve ilaçlarla etkileşime girebileceğinden, kafein alımınızı artırmadan önce doktorunuzla konuşun.

•    Mümkünse haftada 5 gün hafif egzersiz yapın.

Safra taşı için bitkisel tedaviye herkes farklı yanıt verir, bu nedenle durumunuza en uygun takviye kombinasyonunu bulmak biraz zaman alabilir. Diğer tıbbi ürünlerle potansiyel olarak zararlı etkileşimlerin göz önünde bulundurulmaması için hekime reçetesiz satılan, reçeteli veya bitkisel tıbbi ürünlerin kullanımı hakkında bilgi verilmelidir. Çoğu durumda, safra kesesi taşları için bitkisel tedavi güvenle kullanılabilir, ancak bu takviyeler, uygun tıbbi tedavinin yerine kullanılmamalıdır.

O yüzden sayfamızdaki Kan Grubuna Göre Beslenme yazımızı tavsiye ediyoruz. 

Ayrıca neredeyse her yazımızda bahsettiğimiz Ukraynalı Dr. Aidin SALİH'in safra taşı ile ilgili görüşlerini anlatan "" Doğal İlaçlar; Zencefil ve Çörek Otunun Faydaları Nelerdir? "" yazımızı da tavsiye ediyoruz.