İyot eksikliği en sık görülen eksiklik hastalıklarından biridir. Özellikle 50 yaşın üzerindeki insanlar daha çok etkilenir. İyot (iyodür) eser elementlerden biridir. Vücut bunu kendisi üretemez. Bu nedenle iyot, yiyecek ve içme suyuyla birlikte alınır. İyotun en önemli görevi: Tiroid hormonları olan tiroksin (T4) ve triyodotironin (T3) üretimi için gereklidir. Bu hormonlar, neredeyse tüm metabolik süreçlerde yer alır. Tiroid bezi yeterli tiroid hormonu üretemezse, organlar, dolaşım sistemi, metabolizma, sinir sistemi ve kaslar için olumsuz sonuçları olabilir.

Ne Kadar İyota İhtiyacımız Var?

Demir, çinko ve selenyum gibi, iyot da büyük mineral grubuna ait eser elementlerden biridir. Vücut kendi kendine iyot üretemediği için dışarıdan sağlanması gerekir. Gerekli iyot miktarları nispeten küçüktür ve mikrogram, yani 1/1000 gram olarak belirtilir. İyot eksikliği çalışma grubuna göre:

•    1-4 yaş arası çocuklar: 100 mikrogram/gün
•    5 ila 7 yaş arası çocuklar: 120 mikrogram/gün
•    8 ila 10 yaş arası çocuklar: 140 mikrogram/gün
•    10-13 yaş arası çocuklar: 180 mikrogram/gün
•    50 yaşına kadar ergenler ve yetişkinler: 200 mikrogram/gün
•    51 yaşın üzerindeki yetişkinler: 180 mikrogram/gün

Alınan iyotun çoğu tiroid bezinde depolanır.

İyot Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

Başlangıçta, iyot eksikliği herhangi bir semptom göstermeyebilir. Tiroid düşük iyot seviyelerine tepki verdiği için daha fazla tiroid hormonu üretmeye çalışır. Bu sonuçta tiroid büyümesine yol açar.

Tiroid hormonlarının seviyeleri düştükçe metabolizma yavaşlamaya başlar. Bu da kilo alımı, kabızlık, yorgunluk ve diğer belirtilere yol açabilir. İyot eksikliğinden kaynaklanan uzun süreli, şiddetli hipotiroidizm cildin kalınlaşması, gözlerin çıkması, şiddetli depresyon, azalan zihinsel işlev, kalp yetmezliği ve koma ile ilişkili olabilir.

İyot Eksikliğinin Yaygın Belirtileri

Uzun süreli iyot eksikliği ile ortaya çıkabilecek yaygın belirtiler şunlardır:

•    Kabızlık
•    Depresyon hali
•    Kuru cilt
•    Tükenmişlik
•    Guatr (tiroidin büyümesi, boyunda kitle oluşturması)
•    Soğuğa karşı artan hassasiyet
•    Adet döngüsü anormallikleri
•    Gözlerin çıkıntısı
•    Derinin kalınlaşması
•    Saç ve tırnaklarda incelme ve kırılganlık
•    İstenmeyen kilo alımı
•    Zayıflık

Hamilelik ve Emzirme Döneminde İyot İhtiyacı

Hamile kadınlar için günde 230 mikrogram iyot gereksinimini vardır. Bu nedenle emziren kadınlar biraz daha fazla iyot, yani 260 mikrogram almalıdır. Çalışma grubuna göre bebeklerin ilk 4 ay, günde 40 mikrogram iyot, ilk yaşlarına kadar takip eden aylarda ise günde 80 mikrogram iyot ihtiyacı vardır.

İyot Eksikliğine İyi Gelen Besinler Nelerdir?

İyot, büyüme ve beyin gelişimi için gereklidir. İyot, sağlıklı tiroid fonksiyonunun merkezinde yer alır. Tiroid bezi, tiroid hormonları yapmak için iyot kullanır. Hipotiroidizm, bir kişinin tiroidi yeterli tiroid hormonu üretmediğinde ortaya çıkar. İyot eksikliği, tiroidin hormon üretme yeteneğini sınırlayarak hipotiroidizme neden olur. Tiroid hormonu metabolizmanızı ve diğer önemli vücut fonksiyonlarınızı kontrol eder. İyot, birçok gıda türünde bulunur. En çok aşağıdaki gibi gıdalarda yoğunlaşmıştır:

•    Balık
•    Yumurta
•    Fındık
•    Et
•    Yoğurt
•    Peynir
•    Ekmek
•    Süt Ürünleri
•    Deniz Yosunu
•    İyotlu Sofra Tuzu

Çok Fazla İyotun Zararları Nelerdir?

Çok fazla iyot tüketmek de sorunlu olabilir. Yüksek iyotlu bir beslenmeden kaynaklanan hasar zamanla oluşur. Ek olarak, bir seferde çok büyük miktarda iyot yemek, kısa süreli rahatsızlığa neden olabilir. Ağız ve mide yanması, ateş, mide bulantısı ve ishal yaşayabilir. İyot takviyesi alan kişiler, çok fazla iyot tüketmekten kaçınmak için doktor tavsiyelerini yerine getirmelidir.

İyot, deniz ürünleri, süt ürünleri ve deniz yosunu gibi gıdalarda bulunan bir mineraldir. Tiroid fonksiyonunun düzenlenmesi için gereklidir.
İyot eksikliği, guatr ve hipertiroidizm gibi ciddi uzun vadeli durumlara ve yan etkilere neden olabilir. Hamile kadınlar veya hamile kalmayı planlayanlar özellikle yüksek risk altındadır. İyotlu bir doğum öncesi vitamini almalı ve bir eksiklik geliştirmemelerini sağlamak için beslenmelerine çeşitli iyot kaynakları eklemelidirler. Normal olarak, bir kişinin beslenmesine sadece bir çay kaşığı veya daha az iyotlu tuz eklemek yeterli iyot sağlar.

Ayrıca; Nükleer bir kazada veya patlamada radyoaktif iyot havaya yayılabiliyor ve kirli hava teneffüs edildiğinde ya da yiyecek ve içecek vasıtasıyla alındığında radyoaktif iyot tiroit bezlerine yerleşebiliyor.

İyot tabletleri tiroit bezini radyoaktif iyotlara karşı koruyor ve tiroit kanseri riskini azaltıyor.