D vitamini genellikle güneş vitamini olarak adlandırılır. Sebebi: Diğer vitaminlerin aksine vücut güneş ışığı yardımıyla D vitamini üretebilir. Bu endojen oluşum, D vitamini ihtiyacının yaklaşık % 80-90'ını karşılar. Beslenme ise D vitamini ihtiyacına yalnızca küçük bir oranda katkıda bulunur. Ancak bazı durumlarda vücudun kendi sentezi ihtiyaçları karşılamada yetersiz kalmaktadır.

D Vitamini Eksikliğine Ne Sebep Olur?

Besinlerden, örneğin yağlı balıklardan az miktarda D vitamini emilmesine rağmen, vücut ihtiyaçlarının çoğunu güneş ışığında bulunan UVB radyasyonundan karşılar. Ancak vücudun kendi üretimi için gerekli olan UVB ışınları yalnızca Nisan ayından Eylül ayına kadar dünyaya ulaşır. Cildin dokusu da önemli bir rol oynar. Daha açık renkli ciltler, daha fazla miktarda D vitamini üretebilir. Buna göre, nispeten az güneş ışığına sahip enlemlerde yaşayan koyu tenli kişilerde D vitamini eksikliğinden muzdarip olma ve D vitamini eksikliği belirtileri gösterme riski daha yüksektir. Yaşlı insanlar da risk grubundadır. D vitamini oluşumu yaşla birlikte önemli ölçüde azalır. Genel olarak, vücutları tamamen kapalıyken dışarı çıkan tüm insanlar risk altındadır. Peki D vitamini eksikliğinin fiziksel etkileri nelerdir?

D Vitamini Eksikliğinin Olası Etkileri

D vitamini sağlığımız için birçok yönden önemlidir. D vitamininin kemik sağlığı için işlevi, kalsiyum ve fosfat dengesinin düzenlenmesinde önemli rol oynadığı için uzun zamandır bilinmektedir. D vitamini olmadan bağırsaktan kana kalsiyum emilimi bozulur. Bu nedenle, D vitamini eksikliği iskeletin mineralizasyonu üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir. Klasik D vitamini eksikliği hastalıkları ve D vitamini eksikliğinin olası etkileri bu nedenle kemik hastalıklarıdır: çocuklukta raşitizm ve kemiklerin dekalsifikasyonu ile karakterize yetişkinlikte osteomalazi (kemik yumuşaması) görülür. D vitamini eksikliği, artmış osteoporotik kırık riski ile de ilişkilidir. 

D vitamini eksikliğinin sonuçları şunlardır:

•    Raşitizm

Yumuşak, bükülebilir kemikler, çocukluk çağında ortaya çıkan D vitamini eksikliği hastalığı olan raşitizminin temel özelliğidir. D vitamini artık rutin olarak raşitizmi önlemek için bebeklere reçete edilmektedir. Günde 500 IU D vitamini dozu genellikle yeterlidir. Ancak prematüre bebekler daha fazlasına ihtiyaç duyabilir. Bu profilaktik tedavi sayesinde, günümüzde gelişmiş ülkelerde raşitizm çok nadir hale gelmiştir.

•    Osteomalazi (kemik yumuşaması)

Osteomalazi D vitamini eksikliği başka bir belirtisi olabilir. Osteomalazi, kemiğin stabilitesini kaybetmesine neden olan, yetişkinlikte kemiklerin mineralizasyon bozukluğudur. Hastalığın yaygın bir nedeni kronik D vitamini eksikliğidir. Kemiğin dekalsifikasyonuna ek olarak, düşmeye ve dolayısıyla kırılmaya neden olabilecek kas güçsüzlüğü vardır. Başlıca semptomlar, tanımlanamayan kemik ağrısı, kas güçsüzlüğünün yanı sıra kemiklerin yumuşaması ve deformasyonudur.

D vitamini verilmesi osteomalazinin önlenmesinde merkezi bir rol oynar.

•    Kemik erimesi

D vitamini eksikliğinin bir başka olası etkisidir. Kemik kırıkları riskini artırır. Osteoporotik kırıklar yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. Kadınlar erkeklerden biraz daha fazla etkilenir ve nikotin tüketimi gibi diğer faktörler bu gelişmede rol oynar. Kalsiyum ve D vitamini eksiklikleri de yaşlılıkta kemik erimesi ile ilişkilidir.

D vitamini eksikliği için risk gruplarından birine aitseniz veya D vitamini eksikliğinin semptomlarını algılıyor veya şüpheleniyorsanız, bir doktora danışmalısınız. Kemik erimesi için Dr. Aidin SALİH'e göre kaleme alınan """ Romatizma Nedir? Romatizma Türleri, Belirtileri ve Bitkisel Tedavisi! """  yazımızı da tavsiye ediyoruz.

D Vitamini Eksikliği Belirtileri

D vitamini vücuttaki birçok metabolik süreçte rol oynar, bu nedenle D vitamini eksikliğinin belirtileri çok çeşitli olabilir.

•    Yorgunluk, bitkinlik
•    Baş ağrısı
•    Konsantrasyon güçlüğü, yavaş düşünme
•    Azalan kas gücü, kas ağrısı ve kramplar
•    Sırt ağrısı, diz ağrısı
•    Kızarıklık gibi cilt sorunları
•    Saç dökülmesi, kırılgan tırnaklar
•    Enfeksiyona karşı artan duyarlılık
•    Uykusuzluk, yüksek uyku ihtiyacı
•    Ruh hali değişimleri, depresyon
•    Kemiklerde ağrı ve kemiklerin yumuşamasına bağlı olarak destek kemiklerin deformasyonu (osteomalazi)
•    Kemik erimesi (osteoporoz)
•    Aşırı aktif paratiroid bezi

Bazı insanlar ayrıca görme bozukluğu, baş dönmesi ve aşırı terleme de görülebilir, ancak bunun başka nedenleri de olabilir.

D Vitamini Eksikliğine Ne İyi Gelir?

D vitamini esas olarak vücudun kendisi tarafından sentezlense de, ihtiyaçların diyetle karşılanması yine de mümkündür. Bunun en iyi örneği, kuzeyde, yüksek enlemlerde yüzyıllardır yaşayan ve hayatta kalan, kış aylarında güneşin ufkun hemen hemen üzerinde olan, radyasyonun vitamin üretimini teşvik etmek için yetersiz olduğu Eskimolardır. Somon, uskumru ve ton balığı gibi özellikle yüksek konsantrasyonlarda D vitamini içeren yağlı balıklar ihtiyaçlarını neredeyse tamamen karşılarlar. Özellikle balık karaciğerinden elde edilen bir yağ olan morina karaciğeri yağı yüksek konsantrasyonda d vitamini içerir.

D Vitamini en çok bulunan besinlerden bir tanesi Kuyruk Yağıdır. (Özellikle Dr. Aidin SALİH'in öğrencileri tavsiye ediyor.) D vitamini konsantrasyonunun çok daha düşük olmasına rağmen sebze kaynakları arasında avokado,patates, maydanoz, ısırgan otu, yonca, yulaf ve mantarlarda bulunur. Unutmadan şunu da belirtelim Acve Hurması da D VİTAMİNİ deposudur.

Yukarıdakilere ek olarak D vitamini eksikliği için yumurta sarısı ve tereyağı iyi gelir.