Otizm, çeşitli yaygın gelişimsel bozukluklar (otizm spektrum bozuklukları, ASS) için ortak bir terimdir. Etkilenenlerin çoğu, iletişim ve dilin yanı sıra sosyal ilişkilerle ilgili sorunlar yaşıyor. Birçoğu tekrarlayan, basmakalıp davranışlar ve ilgi alanları sergiler. Ancak otizm belirtilerinin türü ve şiddeti kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterir. Burada otizmin nasıl geliştiğini, nasıl kendini gösterdiğini ve etkilenenler için hangi desteğin yararlı olabileceğini öğrenebilirsiniz.

Otizm Nedir?

Otizm, çeşitli yaygın gelişimsel bozukluklar için ortak bir terimdir, tam adı otizm spektrum bozukluklarıdır (OSB). Otizmin üç ana formu vardır:
•    Erken Çocukluk Otizmi
•    Asperger Sendromu
•    Atipik Otizm
Otizmin görünümü, bozukluğun tipine ve ciddiyetine bağlı olarak bireyler arasında büyük farklılıklar gösterir. Bazı hastalar, günlük yaşamları üzerinde çok az etkisi olan sadece hafif otizm geliştirirler. Diğerleri ağır engelli olabilir.

Diğer şeylerin yanı sıra, zekâ ve dil becerileri çok farklıdır. Otistik insanların çoğu zihinsel engellidir. Ama aynı zamanda normal ve hatta yetenekli hastalar da var. Bazı durumlarda, farklı otizm biçimleri de birbirine karışır.

1.    Erken Çocukluk Otizmi

Erken çocukluk otizminin özellikleri üç yaşından önce ortaya çıkar. Diğer insanlarla sosyal etkileşim, iletişim ve tekrarlayan ve basmakalıp davranış alanlarında netleşirler. Erken çocukluk otizmine "klasik otizm" de denir. Bazı durumlarda, çocuklar ilk başta normal olarak gelişir ve yaşamın ikinci veya üçüncü yılında anormallikler gösterir. Diğer durumlarda, başlangıçtaki normal bir gelişimin, halihazırda öğrenilmiş becerilerin kaybına yol açabilir.
Ayrıca bazı çocukların hiç konuşmadığı, bazılarının ise iyi bir kelime dağarcığına sahip olduğu ancak iletişim kurmak için kelimeleri kullanmakta zorlandıkları da görülür. Bazı durumlarda, çocukların anormal konuşması (ekolali) vardır. Genellikle herhangi bir görünür bağlantı olmaksızın kelimeleri veya cümleleri tekrar ederler.

Erken çocukluk otizminin bir başka özelliği de diğer insanlardan izole olmaktır. Bu çocuklar insanlarla ilişki kurmakta zorlanırlar ve genellikle doğrudan göz veya fiziksel temastan kaçınırlar.

2.    Asperger Sendromu

Asperger Sendromu bir otizm şeklidir. Bu genellikle görünmez bir handikaptır. Çocukta bu handikapı dışarıdan göremezsiniz. Sosyal etkileşimde, iletişimde ve anlamada güçlükler sergilerler. Ayrıca istikrara, farklı bir algı işlemeye veya özel ilgi alanlarına ihtiyaç duyduklarını belirtmek gerekir. Erken çocukluk otizminden farkı, daha az dil sorunu yaşamalarıdır. Asperger Sendromlu kişilerin zekası ortalama hatta ortalamanın üzerindedir. Öğrenme güçlüğü yoktur, daha çok DEHB veya disleksi gibi öğrenme sorunları vardır.

Asperger Sendromlu kişilerin bir konuşmanın sosyal ve duygusal yönlerini anlamaları zordur. Konuşmaları başlatmakta ve bitirmekte zorlanırlar, anlamlarını anlamadan karmaşık kelimeler kullanırlar, birçok şeyi harfi harfine algılarlar ve şakaları anlamakta zorlanırlar.

3.    Atipik otizm

Atipik otizm, daha hafif bir otizm biçimi anlamına gelir ve bu tipik bir otizm biçimi değildir. Özellikler ancak üç yaşından itibaren belirlenebilir. Bu form, gecikmiş erken çocukluk otizmine yol açabilir ve ilgili kişinin zekasında önemli bir azalmaya neden olabilir. Çocuk otizmin tüm özelliklerine sahip değildir. Çocuklar genellikle akranlarıyla etkileşimde sorun yaşarlar ve hoş olmayan bir şeyin olabileceği düşüncesiyle meşgul olurlar.

Otizm Neden Olur?

Günümüzde otizm spektrum bozukluğunun çeşitli risk faktörlerinin etkileşiminden kaynaklandığı varsayılmaktadır. Hamilelik, geç ebeveynlik ve bebeğin düşük doğum ağırlığı sırasındaki enfeksiyonlar ve zararlı etkiler çevresel koşullar olarak tartışılmaktadır. 

Genler de bir rol oynuyor gibi görünüyor. Otizm spektrum bozukluğu biyolojik akrabalarda daha yaygındır. Çalışmaya bağlı olarak, kalıtım derecesi tahminleri yüzde 37 ile yüzde 90 arasında büyük farklılıklar gösteriyor. Bu, semptomlardaki farklılıkların önemli bir bölümünün genlerdeki farklılıklardan kaynaklandığı anlamına gelir. Bu arada, OSB vakalarının yaklaşık %15'ini oluşturan spesifik genetik mutasyonlar bulunmuştur. Bununla birlikte, mevcut araştırma durumu, bireysel genler değil, OSB'nin gelişimine katkıda bulunan birçok gen varyantının etkileşimi olduğunu göstermektedir.

Sebeplerin etkileşimi, beyin yapılarındaki değişiklikler ve bu şekilde tetiklenen nörobiyolojik/nörokimyasal mekanizmalar, bugüne kadar büyük soruları gündeme getirmektedir.

Otizm Spektrum Bozukluklarının Belirtileri

Otizm spektrum bozukluklarının belirtileri yaşamın ilk 2 yılında ortaya çıksa da, okul çağına kadar hafif düzeyde fark edilmeden kalabilir.
Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar aşağıdaki alanlarda belirtiler gösterir:
•    Sosyal iletişim ve etkileşim
•    Sınırlı, ritüelleştirilmiş davranış kalıpları
Otizm spektrum bozukluğunun semptomları hafif ila şiddetli arasında değişebilir, ancak çoğu hasta her iki alanda da bir miktar desteğe ihtiyaç duyar. Okulda veya toplumda başa çıkma yeteneği ve destek ihtiyacı OSB hastalarında büyük farklılıklar gösterir. Ek olarak, OSB'li çocukların yüzde 20 ila 40'ında, özellikle de IQ'su 50'nin altında olanlarda, ergenlikten önce nöbetler gelişir. Etkilenen çocukların yaklaşık yüzde 25'i, tanı anında, bozukluğun ilk belirtisi olabilen önceden öğrenilmiş becerilerin kaybı yaşar.

Otizm Spektrum Bozukluğu Ne Kadar Yaygındır?

Nüfusun yaklaşık yüzde 1'i otizm spektrum bozukluğuna sahip olma kriterlerini taşımaktadır. Erkeklerin OSB tanısı alma olasılığı kızlara göre dört kat daha fazladır. Teşhis konan kızlar, erkeklerden daha sık bilişsel bozukluklar gösterir. Bu durum OSB semptomları olan daha güçlü kızların genellikle fark edilmediğini göstermektedir.

Neredeyse her makalemizde görüşlerini yazdığımız Dr. Aidin SALİH'in otizm tedavisi yazacağız.

Otizm tedavisi hiperaktîvite tedavisi ile aynıdır. Bu tedaviyi 3 yıl üstüste yılda bir defa tekrarlamak gerekir. Ancak 2. ve 3. yıl uygulanan tedavi sırasında ilkbahar ve sonbaharda birer defa sülük tedavisi, yazın ve kışın birer defa kafa ve kuyruk sokum hacamatı yapılır. Doktor Aidin SALİH'in otizm tedavisi için gerçek tıp kitabını okumanız gerekiyor. Çünkü Doktor Hanım diyor ki: Grip ve Hepatit B aşılarının çoğu hâlâ timerosal (cıva) içermekte, bu aşılar hamilelere, doğum sırasında bebeklere ve 6 ay ile 5 yaş arası çocuk­lara önerilmekte ve sağlık kurumlarında rutin olarak uygulanmaktadır. Şu­nu da hatırlatalım, civa tuzu (timerosal) civanın kendisinden çok daha teh­likelidir. ("Çocuk Hastalıkları" bölümü "Aşılar" konusuna bakınız.) Otizmin diğer sebepleri için "FK, Havale" konusuna bakınız. Yani kitapta bakılacak yer çok olduğu için Makaleye sığmaz. Yine de önemli yerleri aldık.

Faruk 31.8.1998’de sezaryenle doğmuştu. 3,5 ay anne sütü emdi. Sonra hazır mama, pirinç unu ve meyve suyuyla beslendi. Rahatsızlığı, sık ateşlenme, huysuzluk, huzursuzluk, yürüyememe, çok su içme, uykusuzluk, uyusa bile, sık sık bağırarak uyanma şeklinde artmaya başladı. Ateşlenince çeşitli antibiyotikler denendi, hiçbir netice alınamadı. İki yaşını doldurmadan alerji teşhisi kondu. 2,5 yaşındaydı ve yürüyemiyordu, oturamıyordu, eklemleri hiç bükülmüyordu. Konuşamıyordu sadece garip sesler çıkartıyordu. Kendi başına yemek yiyemiyordu. Ateşlenmeleri ise devam ediyordu. “Şifa bulması ne kadar zaman alacak” diye doktora sorulduğunda muğlak cevaplar veriliyordu. Üst ön dişlerden 4 tanesinde diğer dişlerinden farklı olarak kahve rengi lekeler vardı. Diş minesi saydam değil, pütürlüydü (Bu belirtiler ağır beyin zehirlenmesinin işaretidir. A. Salih).

Aidin Hanım’ın tedavisine başladıktan 1 ay sonra oturmaya, sonra yürümeye, 1 yıl sonra konuşmaya başladı. Tedavinin ilk aylarında ateşleniyor ve ateşlenince kusuyordu. Kusma ile siyah balgamlar çıkarıyordu. Sık sık ishal oluyordu. Cildi soluktu, kanı çekilmiş gibiydi. Ancak tedaviyle iyileştikten sonra yüzünün rengi normale döndü. Faruk 3,5 yaşındayken, hamile kaldım. Aidin Hanım’ın doğuma hazırlık tedavisini uyguladıktan sonra normal doğum yaptım. Faruk, kardeşini çok seviyor ve onunla hep ilgileniyordu. 5 yaşında yuvaya gitti. O zamanlar kısa cümleler kuruyordu. 6 yaşında güzel konuşmaya ve aynı yıl ana okuluna başladı. Arkadaşlarını, öğretmenini ve öğrenmeyi çok seviyor. Kendine güveni yerine geldi. Şu anda Faruk, İngilizce eğitim veren uluslararası bir okula gidiyor. 2. sınıf öğrencisi, çok sempatik, akıllı ve terbiyeli bir çocuk. Tenis oynuyor, at biniyor, haftada 2 defa basketbol oynuyor.

Annesinin günlüğünden alıntılar

1 Ocak 2001: Bugün tedaviye haftada bir 36 saatlik açlık yaparak ve diyetle başladık. Çok su içiyor. Uykusundan sık sık bağırarak uyanıyor. Kömür gibi siyah büyük abdest yapıyor, kusma ile balgam çıkartıyor, burnu yoğun olarak yeşil yeşil akıyor. Arka arkaya 4-5 defa hapşırıyor, uykuda terliyor, terleyince çok kızıyor ve bağırıyor. Üzerini değiştirip yüzünü soğuk suyla yıkayıp burnunu temizlemeye çalışıyoruz. Rahatlıyor ve uyuyor.

Dudakları bu ilk oruçtan sonra yarıldı ve 7-8 haftadır yarık duruyordu.

30 Nisan 2001: İkinci 3 günlük açlık. Açlıkta çok su içti ve fışkırır gibi kustu. Balgam ve kahve telvesi gibi siyah koyu şeyler çıkardı. Bunun gibi kusması bu açlığa başlamadan 1 gün önce de olmuştu. O gün çocuk durmadan elini boğazına götürüyordu ve boğuluyor gibiydi. Sonra beyaz balgam yerine kahve telvesi gibi birşey kustu. Bütün bunlara sabrettik, tedaviye devam ettik.

4.gün: Açlık bitince greyfurt suyu içtikten sonra akşama yakın simsiyah balgamlı, çok kötü kokulu büyük abdest yaptı.

Çok masumlaştı. Burnu koyu yeşil olarak akıyor, öksürüyor, sonra dolu dolu kusuyor. Pelte şeklinde yeşil balgam çıkarıyor.

5.gün: Bugün de öksürüyor ve burnu akmaya devam ediyor. Çok sakin duruyor ve geceleri uyanmadan rahat uyuyor.

6.gün: Öksürdüğü zaman temiz temiz ses çıkarıyor. Burnu temizlendi ve akmaz oldu. Bu arada yoğun balgam kusmaya devam ediyor.

7.gün: Sabah köyden İstanbul’a hareket ettik. Sabah 2 adet yumurta yedi, arabada uyudu sonra da pencereden bakmaya başladı. Hiç zorluk çıkarmadı.